Sedef Hastalığı Nedir? Sedef Hastalığı Tedavi Yöntemleri

Psoriasis; pembe - kırmızı, hafif kabarık bir zemin üzerinde beyaz, kalın, parlak ve kuru kepekler gözlenmesi nedeniyle halk içinde sedef hastalığı olarak adlandırılan bir deri hastalığıdır. Dünya nüfusunun ortalama %2’sinde görülür. Her yaşta belirebilen bu hastalık, beklenmedik bir şekilde ortaya çıkıp kaybolabilir. Sedef hastalığı; bazı hastalarda birkaç ay veya birkaç yıl sürerken, bazı hastalarda ise ömür boyu aralıklı bir halde seyredebilir. Bulaşıcı bir hastalık değildir.

Sedef hastalığı çoğunlukla hafif bir halde seyretse de döküntülerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir.  Psoriasis vulgaris, sedef hastalığının en sık karşılaşılan formudur. Lezyonlar çoğunlukla diz, dirsek, saçlı deri benzer biçimde bölgelerde görülür.

Sedef Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Sedef hastalığının sebepleri halen tam olarak bilinememektedir.  Sağlıklı bir kişide deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşmaktadır. Sedef hastalarında ise bu süre 3-4 güne kadar inebilmektedir. Hızlı çoğalan hücreler deri üstünde birikerek kepeklenmelerin oluşmasına sebep olur.
Sedef hastalığı için gösterilen en önemli risk unsurü genetik etkilerdir. Aile hikâyesinde sedef hastalığı bulunan kişilerin bu hastalığa çok daha fazla yatkın olduğu belirlenmiştir.  Sedefe yatkınlığı olan kişilerde hastalığı tetikleyen bazı durumlar ise şu şekilde sıralanabilir:

• Boğaz yahut deri enfeksiyonları
• Stres
• Sigara alışkanlığı
• Aşırı alkol tüketimi
• D vitamini eksikliği
• Bazı ilaç tedavileri

Sedef Hastalığının Belirtileri Nedir?

Sedefteki yamalar, üzeri gümüş rengi kabukla kaplı kızarıklıklardır. Bunlar değişik şekillerde ve boyutlarda olabilirler. Saçlı deride kepekler yığın oluştururlar ve bu nedenle kızarıklığı görmek mümkün olmayabilir.  Sedef hastalığının çeşitlerine bakılırsa emareleri de değişmektedir:

Plak tipi psoriasis: Sedefin en yaygın formudur. Plaklar vücuttaki herhangi bir yerde oluşabilir. Kaşıntılı veya acı verici olabilen bu plaklar, kimi zaman çok sayıda bazen de azca sayıda olabilmektedir.

İnvers psoriasis: Bu tip sedefler; koltuk altı, kasık, göğüs altı gibi kıvrım yerlerinde sınırlı kalmaktadır. Bu bölgeler nemli olma özelliğine haiz olduğundan sedeflerin kepeklenme olmaksızın, kızarıklık ve kabarıklıklara yol açtığı görülür. Mantar enfeksiyonları, sedefin bu tipini tetikleyebilmektedir.

Tırnak psoriasisi: Sedef tırnaklarda da yerleşebilir ve hatta yalnızca tırnakta da görülebilir. Sedefin bu formunda; tırnakta kalınlaşma, renk değişikliği, çukurcuklar görülebilir.
Eritrodermik psöriasis: minimum rastlanan sedef formu olan eritrodermik psöriasiste, kaşınan ve yanan kızarıklıklar tüm vücudu kaplar.

Psoriatik artrit: Hastaların bazılarında eklem tutulumu gözlenebilmektedir. Özellikle el ve ayak eklemlerinin tutulduğu görülürken, nadir de olsa büyük eklemler de etkilenebilir.

Eğer psoriatik artrite dökülmeler eşlik ediyorsa tanısı basit bir halde koyulabilir. Tek başına eklem tutulumun görüldüğü hastalardaysa tanı koymak daha güçtür.

Sedef Hastalığının Tanısı

Çoğu durumda sedef hastalığı tanısını koymak oldukca basittir.

Fiziksel muayene ve tıbbi hikâye: tabip, hastanın tıbbi geçmişini alıp; cilt, kafa derisi ve tırnakları inceleyerek sedef hastalığını teşhis edebilir.

Deri biyopsisi: hekim sedef tanısı koyarken nadiren de olsa minik bir cilt örneği (biyopsi) almaya ihtiyaç duyabilir. Alınan numune, sedefin tipini belirlemek ve diğer hastalık şüphelerini ortadan kaldırmak için mikroskop altında incelenir.

Sedef Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Sedef hastalığı, uygun tedavilerle kontrol altına alınabilmektedir. Kepeklenmelerde azalmalar veya tamamen kaybolmalar görülse de her zaman için geri gelme ihtimalinin bulunduğunu unutmamak gerekir. Sedef hastalığının tedavisi hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilmektedir.

Sedef tedavisi temelde üçe ayrılır:

1.Topikal (yerel) tedaviler: Bu tedavi çeşidi krem, merhem ve losyon gibi ilaçların doğrudan deriye uygulanması ile gerçekleşir. Sedefin hafif olduğu rahatsızlıklarda bu en uygun tedavi şekli olacaktır. Topikal steroidler, katranlı ürünler ve vitamin D analoglarına ek olarak kullanılan nemlendiriciler, derideki kurumanın giderilmesine destek verir ve kepeklenmelerin azalmasını sağlar.

2. Fototerapi: Fototerapi; ultraviyole ışığın (güneş ışığının tedavi edici özellik taşıyan dalga boyları) değişik formlarının ve bazen de özel tabletlerin kullanılmasıyla uygulanan bir tedavidir. Sedef çok yaygın olduğunda, topikal tedavilerle düzelmediğinde yahut tedaviden derhal sonra tekrarladığında bu tedavi yöntemi kullanılır.
Fototerapi tedavisinin en bayağı ve kolay uygulanabilen yolu, kontrollü oranda güneş ışığı almaktır.

3. Sistemik tedaviler: Ağızdan alınan ilaçlarla uygulanan tedavi çeşididir. Tedavinin getirdiği yan etkiler sebebiyle, daha basit yollarla hastalık kontrol altına alınabiliyorsa bu tedaviye başvurulmaz. Tedaviye başlamadan önce doktor tarafından hastaya tedavinin riskleri mevzusunda gerekli açıklamalar yapılır. Hanım hastalar sistemik tedavi aldıkları sırada hamile kalmamalıdırlar. Erkek hastaların da bu tedaviyi alırken çocuk sahibi olmamaları önerilmektedir.

Sedef Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler

Sedef hastalığına haiz kişilerin öncelikle ruhsal tetikleyicilerden kurtulmaları gerekir. Stres, üzüntü, kaygı şeklinde negatif duygulardan uzaklaşıp; kendilerini daha iyi hissettirecek şeylere yönelmeleri tedavi için pozitif yönde bir gelişme olacaktır.

Deriyi kaşımak, ovmak, kabukları koparmak yeni döküntülere yol açabileceğinden bunlardan olabildiğince uzak durulması gerekir.

Güneşin ve denizin sedef hastalığını azaltıcı tesiri vardır. Güsevinç maruz kalma süresinin olabildiğince kontrollü yapılması gerekmektedir. Yanacak kadar güneşlenmek sedef döküntülerini arttırabilmektedir.

Kış aylarında derinin nem oranı azalır ve daha kuru hale gelmesine sebep olur. Kuru cilt sedef hastalarında daha fazla kaşıntıya sebep olacağı için nemlendirici krem ve losyonların kış aylarında daha özenli kullanılması gerekir.

Her gün banyo yapmak, cildinizin yatıştırılmasında yardımcı olacaktır.